Górzno - Historia maleńkiego miasta

Pierwsza wzmianka o Górznie pochodzi z 1239 roku, choć zapewne stałe osadnictwo funkcjonowało tu wcześniej.

Pierwsze prawa miejskie Górzno otrzymało w 1327 roku z rąk biskupa płockiego Floriana. W tym okresie Górzno było dobrze rozwiniętym ośrodkiem gospodarczym, jednym z większych miast ziemi dobrzyńskiej. Rozwijał się przede wszystkim handel drewnem i rybami. Biskupi płoccy założyli też winnice na zboczach licznych pagórków. Parafia w Górznie została powołana jeszcze przed 
założeniem miasta. Zarządzana była przez Bożogrobców (stróżów grobu jerozolimskiego). Pierwszy kościół pod wezwaniem św. Krzyża był drewniany i prawdopodobnie stał za miastem.

Górzno (niem. Gorzno) to miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Górzno w obrębie Górznieńsko-Lidzbarskie-go Parku Krajobrazowego. Zamieszkuje tu ok. 1 tys. 400 mieszkańców. Po wojnie siedziba gminy Ruda. W latach 1975-1998 miasto administracyjne należało do woj. toruńskiego. W mieście znajduje się parafia pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Kościół parafialny świętego Krzyża, związany z działalnością zakonu bożogrobców, jest jedyną budowlą sakralną wzniesioną przez bożogrobców i zachowaną bez przekształceń na Ziemi Dobrzyńskiej. Wzniesiony został w latach 1765-1812, w stylu barokowo-klasycystycznym. Ciekawe, że teren kościoła był jeszcze w XVII wieku położony poza miastem.

Obecna świątynia jest piątą tego typu budowlą w tym miejscu. Poprzednia wzniesiona po 1628 roku, była konstrukcji drewnianej, z murowaną zakrystią. Obecny kościół jest murowany, jednonawowy, czteroprzęsłowy. Fasada dwu wieżowa (zostały one nadbudowane w XIX wieku) z krzyżem miechowskim nad wejściem. Kościół częściowo wzniesiony (krypta grobowa kolatorów, proboszczów oraz bożogrobców górzeńskich) z cegły pochodzącej z rozbiórki rezydencji biskupów płockich. Dach świątyni pokryty jest dachówką esówką. Wnętrze kościoła zdobią trzy ołtarze rokokowe, pochodzące z 2 połowy XVIII wieku. Pierwszą górzeńska 
farę pamięta zapewne średniowieczna granitowa kropielnica.

W parafialnych uroczystościach odpustowych Podwyższenia Krzyża Świętego w Górznie już kolejny raz uczestniczyły Damy i Kawalerowie Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie (Bożogrobcy). Uroczystej mszy św. przewodniczył ks. prałat Marek Rumiński ESSH z parafii katedralnej w Toruniu. Homilię wygłosił ks. kanonik Krzysztof Czaja ESSH z Gdyni. Wśród zaproszonych gości byli m.in. były Zwierzchnik Zakonu Bożogrobców Karol Szlenkier i prezydent Torunia Michał Zaleski, którego dziadek przed II wojna światową był burmistrzem Górzna (lata 1924 -1934). Na zakończenie mszy św.poświęcenia spisanego ręcznie „Ewangeliarza parafii Górzno” dokonał ks. prałat Marek Rumiński.

Inicjatorem i koordynatorem spisania Ewangeliarza (wzorem średniowiecznych skrybów benedyktyńskich) był Wojciech Kalinowski. Realizację projektu swoim patronatem objął J.E. ks. biskup Andrzej Suski. Po zakończeniu mszy św. ulicami miasta przeszła procesja Eucharystyczna połączona z uczczeniem relikwii Krzyża Świętego. W uroczystościach uczestniczyła parafialno-strażacka orkiestra dęta ze Świedziebni oraz chór parafialny św. Franciszka z Górzna.

Proboszcz parafii ks. kan. Stefan Maliszewski ESSH wręczył pamiątkowe medale 690-lecia nadania praw miejskich, które otrzymali: ks. prałat Marek Rumiński ESSH, ks. kan. Krzysztof Czaja ESSH, ks. kan. Marian Talaśka, ks. kan. Wincenty Pytlik ESSH, p. Karol Szlenkier ESSH, prezydent Torunia Michal Zaleski, burmistrz Górzna Tomasz Kinicki i Jerzy Andrzejewski z Górzna. Ks. S. Maliszewski w czasie najbliższego spotkania wręczy pamiątkowy medal J.E. ks. biskupowi Andrzejowi Suskiemu. Uroczystości uświetnił koncert muzyki barokowej w wykonaniu Marty Wierzchowskiej (sopran) i Mateusza Wierzchowskiego (organy) połączony z prelekcją Wojciecha Kalinowskiego pt. „Krzyż - symbol i znaczenie”.

Organizatorami uroczystości byli: ks. kan. Stefan Maliszewski ESSH i Wojciech Kalinowski.

W tekście wykorzystałam fragmenty zamieszczone na stronie www.wikipedia.pl oraz na www.gorzno.pl.