Biogaz – naturalny wybór dla wsi

Biogaz, zgodnie z określoną ustawowo definicją jest gazem uzyskanym „z biomasy, w szczególności z instalacji przeróbki odpadów zwierzęcych lub roślinnych, oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów”. Różni się składem w zależności od rodzaju wykorzystanych do produkcji substratów, czyli materiałów stanowiących wsad do instalacji biogazowej. Mogą to być np. kiszonka kukurydzy, wytłoki buraczane i jabłczane, wywar gorzelniany, wycierka ziemniaczana czy produkty żywnościowe nienadające się do spożycia. Mimo to schemat pozostaje wciąż taki sam – przekształcanie odpadów w czystą, odnawialną energię.

Ogromna większość surowców wykorzystywanych do produkcji biogazu pochodzi z przemysłu rolno-spożywczego. Gaz pozyskany poprzez przetworzenie produktów ubocznych rolnictwa, w tym odchodów zwierzęcych czy odpadów lub pozostałości z przetwórstwa produktów pochodzenia rolniczego, to biogaz rolniczy. Z uwagi na wykorzystany do produkcji substrat, jest on ściśle powiązany z szeroko rozumianą działalnością rolniczą i dlatego może być naturalnym rozwiązaniem dla wsi, która ma ogromny potencjał produkcyjny biogazu. W Polsce może z powodzeniem działać nawet kilka tysięcy instalacji biogazowych!

Biogaz rolniczy stanowi szansę na zagospodarowanie odpadów z produkcji rolnej, jak również na tanią i czystą energię. Dlatego też zainteresowanie biogazowniami wśród rolników rośnie, choć nie są to jedyne zakłady produkujące zielony gaz, który może powstawać również z selektywnie zebranych bioodpadów w biogazowniach komunalnych oraz w instalacjach przetwarzających osady ściekowe na terenie oczyszczalni. Mimo, że w Polsce funkcjonuje najwięcej zakładów wytwarzających biogaz z odpadów komunalnych, z roku na rok rośnie także liczba biogazowni rolniczych.
Są to instalacje przeznaczone do przetworzenia surowców pochodzących z upraw, np. kiszonki z kukurydzy czy roślin energetycznych, jak również odpadów z przemysłu rolno-spożywczego, które stanowią cenny substrat wykorzystywany w biogazowni rolniczej.

Dla właścicieli gospodarstw rolnych odpady powstałe jako efekt uboczny działalności to duży problem. W jego rozwiązaniu pomoże więc biogazownia rolnicza, która w ekologiczny sposób zminimalizuje ilość odpadów generowanych przez gospodarstwa rolne, fermy drobiu, czy chlewnie. Wykorzystanie bioodpadów do produkcji biogazu wiąże się bezpośrednio z coraz popularniejszym ostatnio pojęciem gospodarki o obiegu zamkniętym, polegającym na ponownym użyciu, przetwarzaniu, odnawianiu produktów tak długo, jak to możliwe. Ten model pozwala ograniczyć do minimum ilość wytworzonych odpadów wymagających zagospodarowania.

Jak już powiedzieliśmy, gospodarstwo rolne posiadające biogazownię w swoim regionie, wykorzystuje odpady wyprodukowane w ramach działalności jako substraty do produkcji biogazu. Takie rozwiązanie działa pozytywnie na środowisko, bo wpływa na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Ale to nie jedyna zaleta produkcji biogazu. Gospodarstwa nie tylko dostarczają substrat, ale czerpią dodatkowe korzyści, odbierając produkty wygenerowane dzięki pracy biogazowni. Biogaz rozwiązuje więc problem z zagospodarowaniem odpadów, ale daje też możliwość pozyskania materiału nawozowego.

Instalacje biogazowe produkcją energię w sposób przyjazny dla środowiska. Większość z nich jednocześnie wytwarza energię elektryczną i cieplną, które mogą zostać wykorzystane na potrzeby działalności. Zdarza się, że zakłady pokrywają zapotrzebowanie na prąd całkowicie z własnej produkcji, co wpływa na obniżenie rachunków za energię. Powszechnie stosuje się również rozwiązanie polegające na sprzedaży energii elektrycznej do sieci.
Z kolei nadwyżka ciepła powstałego z produkcji biogazu może zostać wykorzystana do ogrzewania sąsiadujących z biogazownią domów. Jako, że ciepło powstało jako produkt uboczny, jest ono znacznie tańsze od konwencjonalnych źródeł ogrzewania.

Takie rozwiązanie zastosowano we wsi Konopnica, gdzie od 2012 roku działa biogazownia rolnicza o mocy 1,998 MW, zasilana głównie pozostałościami z tłoczenia soków z jabłek i innych owoców. Po dwóch latach od uruchomienia, zakład zaczął dostarczać ekologiczne ciepło rurociągiem do kotłowni jednego z osiedli Rawy Mazowieckiej, stąd też mieszkańcy Zamkowej Woli, poza oczywistymi korzyściami ekologicznymi, mogą korzystać z „czystego” i tańszego ogrzewania.
We wsi Konopnica w efekcie pracy biogazowni powstają aktualnie zielona energia elektryczna i ciepło, ale i świetnej jakości materiał nawozowy, ponieważ efektem końcowym pracy każdej biogazowni jest poferment. To naturalny, praktycznie bezwonny nawóz, znacznie tańszy niż jego mineralne odpowiedniki, którego produkcja w zasadzie niweluje koszt zakupu innych środków nawozowych. Poza efektami ekonomicznymi należy przede wszystkim zwrócić uwagę na fakt, że poferment jako mieszanina łatwo przyswajalnych dla roślin związków mineralnych o wysokiej zawartość materii organicznej, korzystnie wpływa na kondycję gleby.

Miejsc takich jak Konopnica mogłoby być w kraju znacznie więcej, bo potencjał do produkcji biogazu mamy ogromny. W Polsce funkcjonuje średnio 7 tysięcy samych tylko gospodarstw zajmujących się produkcją zwierzęcą, gdzie powstaje konieczność zagospodarowania odpadów. Tymczasem biogazowni rolniczych w kraju mamy zaledwie ok. 150.
Liczba ta sukcesywnie rośnie, bo biogazownie to rzeczywiście naturalny wybór dla wsi. Motorem do działań inwestorskich są przede wszystkim płynące z produkcji biogazu liczne korzyści, m.in. utylizacja odpadów, tania, zielona energia elektryczna i ciepło, pozyskanie ekologicznego nawozu, a także nowe miejsca pracy i możliwość zatrudnienia przedstawicieli lokalnej społeczności.